Zarząd KRIR zawnioskował do Pana Premiera o rozważenie możliwości realizacji poniższych wniosków:

W związku z coraz droższą energią elektryczną należy stworzyć działania odnośnie powstania projektów technicznych na budowę małych gminnych biogazowni, małych elektrowni wiatrowych, w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich dla gospodarstw rolnych oraz Urzędów Gmin należy stworzyć korzystne dofinansowania około 80% do odnawialnych źródeł energii biogazowni oraz montażu niewielkich wiatraków, z których energia wykorzystywana by była w gospodarstwie rolnym i była by uzupełnieniem fotowoltaiki. Małych gminnych biogazowniach można wykorzystać odpady przemysłu rolno-spożywczego, wykorzystać nadwyżkę produktów wyprodukowanych w gospodarstwach rolnych. Możliwość wykorzystania jako substrat gnojowicy, pomiotu kurzego.

• Trwająca wojna na Ukrainie, powoduje, że transporty zboża kierowane są do portów Europy Zachodniej przez Polskę. Jak wynika z obserwacji zboże to nie w całości dociera do celu, tylko gdzieś po drodze w Polsce zostaje rozładowane. Rolnicy nie są przeciwni pomocy Ukrainie, ale jeżeli mamy pomagać to na odpowiednich warunkach. Służby powołane do kontroli takich transportów powinny ewidencjonować taki tranzyt zboża i interesować się, czy zostało dostarczone tam gdzie było kierowane zgodnie z dokumentami przewozowymi. Niekontrolowany import zboża przyczynia się do obniżki cen zbóż wyprodukowanych w naszym kraju oraz obniża jakość wyprodukowanych z niego artykułów spożywczych ze względu na nieprzestrzeganie przepisów odnośnie wymogów stosowania środków ochrony roślin takich jak obowiązują w Unii Europejskiej.
• Drożejące paliwo, rosnące koszty produkcji wymuszają na rolnikach obniżenia kosztów produkcji. W związku z tym wnioskujemy o zwiększenie zwrotu podatku akcyzowego do wysokości 25% ceny paliwa. Paliwo w ostatnim okresie wzrosło około 50%. Pomimo obniżenia podatku VAT z 23 do 8% to budżet Państwa na sprzedaży paliw zarabia bardzo duże pieniądze. Rolnictwo zużywa znaczne ilości drogiego oleju napędowego, co podraża koszty produkcji towarowej w gospodarstwach rolnych, a w konsekwencji przekłada się to na drożejące artykuły spożywcze. Gospodarstwa rolne towarowe produkujące na rynek w większości rozliczają się z VAT-u na zasadach ogólnych i z obniżonej stawki VAT nie skorzystali.
• Zmianę ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, ustawa kilkakrotnie była zmieniana, ale ciągle brak jest definicji aktywnego rolnika oraz braku możliwości weryfikacji ubezpieczonych pod względem prowadzonej działalności. Uszczelnienie systemu poprzez weryfikacje prowadzonej działalności, co jest głównym dochodem, czy dochód z pracy w gospodarstwie czy inna praca zarobkowa. Czy rolnik jest aktywny zawodowo bardzo łatwo sprawdzić porównując dochody z gospodarstwa rolnego okazując się fakturami za sprzedane płody rolne i zaświadczeniem z Urzędu Skarbowego odnośnie dochodów w danym roku kalendarzowym. Rolnicy aktywni zawodowo wnioskują o wprowadzenie książeczek sprzedaży produktów wytworzonych w gospodarstwach rolnych na wzór jak to było w minionym okresie. Ewidencja sprzedaży powinna być brana pod uwagę przy naliczaniu emerytury rolniczej.

Rolnicy, którzy pracują w towarowych gospodarstwach rolnych otrzymują taką samą emeryturę jak rolnik który ma powyżej I ha przeliczeniowego i nie prowadzi działalności rolniczej, rolnicy, którzy ciężko pracują, tracą siły i zdrowie, a emeryturę dostają taką samą jak ci co nic nie produkują . Przy zbiegu emerytury rolniczej i emerytury z ZUS rolnicy jeżeli nie mają pełnych lat ubezpieczenia w KRUS to otrzymują dodatek nie proporcjonalny do lat ubezpieczenia. W tym przypadku należy rolnikom naliczać emeryturę proporcjonalnie do liczby opłaconych składek.

W odpowiedzi czytamy: ” W zakresie wniosku nr 1 informuję, że konsultacje społeczne drugiej wersji projektu Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR) zakończyły się 15 września 2021 r., natomiast 31 sierpnia 2022 roku Komisja Europejska zatwierdziła przygotowany przez Polskę PS WPR.

W PS WPR w ramach interwencji „Inwestycje w gospodarstwach rolnych w zakresie OZE i poprawy efektywności energetycznej” wspierane będą m.in. inwestycje polegające na budowie lub zakupie nowych urządzeń do produkcji energii z biogazu rolniczego (elektrycznej lub ciepła lub paliwa gazowego) do 50 kW lub instalacji produkujących energię z promieniowania słonecznego do 50 kW wraz z magazynami energii i systemami zarządzania energią lub z pompą ciepła. Beneficjentem interwencji będzie rolnik. Wsparcie będzie udzielane w formie dotacji w wysokości do 65% kosztów kwalifikowalnych.

Natomiast aktualnie wsparcie dla rolników chcących wybudować instalację OZE jest możliwe do uzyskania w ramach programu Agroenergia wdrażanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W programie wspierane są instalacje fotowoltaiczne, wiatrowe i pompy ciepła o mocy zainstalowanej powyżej 10 kW i nie większej niż 50 kW, w tym instalacje hybrydowe oraz towarzyszące magazyny energii elektrycznej, a także biogazownie rolnicze i elektrownie wodne, o mocy nie większej niż 500 kW wraz z towarzyszącymi magazynami energii.

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają także prace nad zmianami w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich, polegające na wprowadzeniu obszaru „zielona energia w rolnictwie” w poddziałaniu „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych”. Planujemy dofinansowanie zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznych o mocy do 50 kW oraz towarzyszących im pomp ciepła i magazynów energii.

Odnosząc się do Państwa postulatu dotyczącego wspierania niewielkich wiatraków informuję, że doświadczenia z programu Agroenergia wskazują, że wśród rolników brak jest zainteresowania instalacjami wiatrowymi do 50 kW.

W zakresie wniosku nr 2 informuję, że przywóz zboża do Polski jest szczegółowo monitorowany, w tym wpływ przywozu ziarna z Ukrainy na krajowy sektor zbóż.

Z uwagi na niepewną sytuację w portach czarnomorskich wywóz zbóż z Ukrainy jest obecnie również zależny od transportu szlakami lądowymi. Drogą realizacji ukraińskiego eksportu są przejścia na granicach państw sąsiadujących. Obecnie na Ukrainie jest wciąż kilkanaście milionów ton zbóż wyprodukowanych w 2021 r., przeznaczonych na eksport. Do tego dochodzą tegoroczne zbiory.

Niedobór zboża już obecnie powoduje nierównowagę na rynkach światowych i może prowadzić do głodu w państwach szczególnie zależnych od importu żywności. Dlatego też w interesie międzynarodowym jest wsparcie Ukrainy w celu umożliwienia wywozu produktów rolno-spożywczych szczególnie do krajów pozaunijnych, a tym samym zapewnienie globalnego bezpieczeństwa żywnościowego.

Polska, jako kraj graniczący z Ukrainą, jest kluczowym ogniwem wsparcia Ukrainy w eksporcie jej produktów rolnych drogą lądową na rynki światowe oraz na zachód Unii Europejskiej. W tym celu strona polska podejmuje szereg działań, m.in.:

— w dniu 19 lipca br. RM przyjęła uchwałę w sprawie budowy terminala produktów rolno-spożywczych w Porcie Gdańsk,  rozważane jest przedłużenie linii kolei szerokotorowej,

— wraz z Ukrainą dążymy do opracowania projektu budowy rurociągu transgranicznego do transportu olejów roślinnych z Ukrainy do portu Gdańsk.

Od stycznia do lipca 2022 r. zaimportowano do Polski m.in. 279 tys. ton pszenicy (w tym 21 tys. ton z Ukrainy — 7,5% przywozu ogółem), 998 tys. ton kukurydzy (w tym 901 tys. ton z Ukrainy — 90%). Jednocześnie przywóz pszenicy z Ukrainy do Polski był o ok. 20 tys. ton większy niż w analogicznym okresie 2021 r., a kukurydzy większy 0 895 tys. ton.

W ww. okresie 2022 r. wyeksportowano z Polski m.in. 1,8 mln ton pszenicy (o ponad 300 tys. ton mniej r/r) oraz 2,3 mln ton kukurydzy (o ponad 1,1 mln ton więcej r/r).

Z ww. danych wynika, że do Polski z Ukrainy przywożona jest głównie kukurydza, która następnie w większości jest wywożona z naszego kraju — od stycznia do lipca 2022 r. przywóz kukurydzy z Ukrainy był większy 0 895 tys. ton od przywozu w analogicznym okresie 2021 r., ale też wywóz kukurydzy z Polski był o ponad 1,1 mln ton większy niż w analogicznym okresie 2021 r.

W ostatnich tygodniach odnotowuje się spadek przywozu kukurydzy z Ukrainy. W sierpniu 2022 r. zaimportowano do Polski z Ukrainy 189 tys. ton kukurydzy, tj. 0 60 tys. ton mniej niż w lipcu, ale 0 11 tys. ton więcej niż w czerwcu. Ma to związek z częściowym odblokowaniem portów czarnomorskich.

Od wybuchu wojny na Ukrainie odnotowuje się także wzmożony tranzyt zbóż przez polską granicę do innych państw członkowskich UE oraz do krajów trzecich.

Jednocześnie musimy mieć na uwadze, że w sezonie 2022/2023 przewiduje się produkcję zbóż w UE na poziomie 272,7 mln ton, tj. 0 7,2% mniej niż w roku ubiegłym, w tym produkcja pszenicy w UE wyniesie 126 mln ton, tj. 3,2% mniej niż w roku ubiegłym, produkcja kukurydzy 0 18,4 % mniej niż w roku ubiegłym. Spadek plonów wynika głównie z niekorzystnych warunków pogodowych w okresie wegetacji. Oznacza to, że polskie zboże stanowiące nadwyżki na krajowym rynku znajdzie nabywców w UE, zostanie także zagospodarowana na rynku UE kukurydza pochodząca z Ukrainy.

Niezależnie od że ukraińskie zboże w większości jest transportowane z Polski dalej na zachód Europy lub do krajów trzecich, Polska wskazuje na różnych forach UE, że import zboża z Ukrainy na teren UE może powodować niekorzystne skutki w krajach sąsiadujących, zwłaszcza dla rolników z regionów przygranicznych. W odpowiedzi Komisja Europejska wskazuje, że obecnie najważniejszą kwestią jest umożliwienie wywozu ukraińskiego zboża do krajów silnie uzależnionych od jego importu w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, co również będzie miało pozytywny wpływ na ceny na światowym rynku.

Analizując ceny zbóż na krajowym rynku informuję, że podążają one za cenami na rynku europejskim i światowym. Zgodnie z danymi Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW ceny zbóż w drugim tygodniu września kształtowały się następująco:

 pszenica konsumpcyjna kosztowała 1529 zł/t, tj. 07% mniej niż przed tygodniem, 1 ,7% mniej niż przed miesiącem i 21 ,4 % więcej od momentu wybuchu wojny;  pszenica paszowa kosztowała 1538 zł/t tj. mniej niż przed tygodniem, 2,6% mniej niż przed miesiącem i 25,1 % więcej od momentu wybuchu wojny;  żyto konsumpcyjne kosztowało 1211 zł/t 3,2% więcej niż przed tygodniem, 1 więcej niż przed miesiącem oraz 17 % więcej od dnia wybuchu wojny,  kukurydza kosztowała 1424 zł/t tj. 0,9% więcej niż przed tygodniem, 0,1% więcej niż przed miesiącem natomiast 0 29,9 % więcej niż przed wybuchem wojny.

Odnosząc się do kwestii kontroli Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zleciło wyrywkowe kontrole sprowadzanych z Ukrainy zbóż m.in. pod kątem pozostałości niedozwolonych środków ochrony roślin. Do kontroli zostały przekazane próbki różnych gatunków zbóż. Wyniki kontroli nie są jeszcze dostępne.

Jednocześnie graniczne punkty kontroli sanitarnej wyrywkowo pobierają próbki pszenicy przeznaczonej na cele spożywcze do kontroli na zawartość pestycydów. Wykaz towarów, które podlegają granicznej kontroli sanitarnej znajduje się w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 grudnia 2011 r. w sprawie wykazu towarów, które podlegają granicznej kontroli sanitarnej (Dz. U. 2011.272.1612).

W zakresie wniosku nr 3 informuję, że na podstawie dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej (Dz. Urz. UE z 2003 r. L 2831 z późn. zm.) wprowadzony został w Polsce system zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. W art. 8 ww. dyrektywy określa, że na paliwa silnikowe przeznaczone do prac m.in.

w rolnictwie i ogrodnictwie obowiązuje minimalny poziom opodatkowania w wysokości 21 EUR za 1000 1.

Od początku 2022 r. zwiększeniu uległy limity zwrotu podatku akcyzowego od zużycia oleju napędowego wykorzystywanego do prac w gospodarstwie:

1. ze 100 do 110 litrów na 1 ha użytków rolnych w przypadku rocznego limitu ustalanego dla powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego określonej w ewidencji gruntów i budynków, według stanu na dzień 1 lutego danego roku,
2. z 30 do 40 litrów na 1 średnią roczną dużą jednostkę przeliczeniową bydła będącego w posiadaniu producenta rolnego w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku — w przypadku rocznego limitu ustalanego dla chowu lub hodowli bydła.

Stosownie do art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 10 marca 2006 r. o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (Dz.U. z 2022r. poz. 846) Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, corocznie, w terminie do dnia 31 grudnia, stawkę zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego na rok następny, mając na względzie projekt ustawy budżetowej na następny rok i obowiązującą stawkę podatku akcyzowego od oleju napędowego.

Podwyższenie limitów zwrotu podatku akcyzowego oraz stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2023 r. uzależnione będzie od kwoty wydatków zaplanowanych na ten cel w ustawie budżetowej na 2023 r., przy zachowaniu zasady, że płacona przez producentów rolnych stawka minimalnego podatku akcyzowego od oleju napędowego wynosi 21 EUR za 10001.

W zakresie wniosku nr 4 informuję, że tegoroczna nowelizacja ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników wprowadziła zmiany dla rolników-emerytów w zakresie m.in. możliwości prowadzenia działalności rolniczej bez zawieszenia części uzupełniającej pobieranego świadczenia emerytalnego, co bez wątpienia pozytywnie wpłynie na budżety domowe tej grupy społecznej.

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwają dalsze prace mające na celu poprawę sytuacji rolników w zakresie wypłacanych świadczeń emerytalno-rentowych. Obecnie pracujemy nad rozwiązaniami w zakresie sposobu wyliczenia emerytury podstawowej, a także nad mechanizmem rekompensującym opłacanie podwójnej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z tytułu prowadzenia oprócz działalności rolniczej dodatkowo pozarolniczej działalności gospodarczej lub składki dodatkowej z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych o powierzchni powyżej 50 ha przeliczeniowych. Zależy nam na wprowadzeniu w życie wypracowanych rozwiązań już w przyszłym roku.

Zgłoszone przez Świętokrzyską Izbę Rolniczą wnioski i postulaty w omawianym zakresie zostaną poddane analizie i ocenie pod kątem możliwości ich wprowadzenia w dłuższej perspektywie czasowej.